देशातील आदिवासी समाजाच्या जीवनशैलीत सकारात्मक बदल

आदिवासी मुलेमुली शिक्षणाच्या मुख्य प्रवाहात सामील होत आहेत. गावागावांत उभ्या राहिलेल्या आश्रमशाळा, निवासी वसतिगृहे, आणि शिष्यवृत्ती योजना यामुळे शालेय व उच्च शिक्षण घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांची संख्या लक्षणीय वाढली आहे. याचाच परिणाम म्हणून अनेक तरुण–तरुणी डॉक्टर, अभियंते, प्रशासकीय अधिकारी आणि शिक्षक बनून समाजाचा विकास साधत आहेत.

आरोग्य क्षेत्रातही आदिवासी समाजाच्या जीवनात महत्त्वाचे बदल झाले आहेत. ग्रामीण आरोग्य केंद्रे, आरोग्य पथके, आशा सेविका व आंगणवाडी केंद्रांच्या माध्यमातून बालकांचे लसीकरण, माता–बाल आरोग्य, पोषण आहार आणि प्रसूतिपूर्व देखभाल या सेवा पोहोचवल्या गेल्या आहेत. यामुळे माता आणि बालमृत्यूचे प्रमाण घटले असून, आरोग्यदृष्ट्या जागरूकता वाढली आहे.

स्वावलंबन आणि आत्मनिर्भरतेच्या दिशेने आदिवासी समाजाची वाटचाल सुरू झाली आहे. अन्नप्रक्रिया, मध संकलन, औषधी वनस्पतींची लागवड, वनउपजावर आधारित उद्योग, तसेच महिलांच्या बचतगटांमधून रोजगारनिर्मिती होत आहे. केंद्र सरकारच्या “वनबंधू कल्याण योजना”, “एकलव्य विद्यालय योजना” यांसारख्या उपक्रमांनी या बदलांना अधिक बळ मिळाले आहे.

सह्याद्री मराठी