शिवनेरीला दोन हजार वर्षांपूर्वीचा इतिहास

 

 

प्राचीन,मध्ययुगीन,ऐतिहासिक,सामरिक,सांस्कृतिक आणि स्थापत्यशैली या बलस्थानामुळे किल्ले शिवनेरीवर युनेस्कोची मोहोर उमटली.

 

जुन्नर तालुक्यातील शिवनेरी किल्ल्याला दोन हजार वर्षांपूर्वीचा प्राचीन इतिहास असून तत्कालीन सातवाहन कालखंडामध्ये जुन्नर ही सातवाहन साम्राज्याची राजधानी होती. जुन्नर,नाणेघाट,कोकणातील चौल बंदर या सातवाहनकालातील राजमार्गावर शिवनेरी हे महत्त्वाचे ठाणे होते. त्यामुळे जुन्नरजवळ असलेल्या शिवनेरी किल्ल्याचे स्थान महात्म्य मोठे होते. सातवाहन राज्यकर्त्यांनी बौध्द भिक्खुंसाठी विहार, स्तूप अशा रचना असलेल्या बुद्ध लेणी किल्ले शिवनेरीवर कोरल्या गेल्या होत्या. बहामनी राजवट,निजामशाही,मुघल काळात आणि शिवकाळात तसेच ब्रिटिशकाळात शिवनेरीचे महत्व अबाधित होते.