मुलांनी शाळेत तयार केले कचऱ्यापासून खत आणि सायन्स पार्क !

Vartapatra    08-May-2025
Total Views |

sanskrutik vartapatra paryavaran_chandigarh-girls-school-sustainability-education.jpg
 
सेक्टर-18, चंदीगड येथील पीएम श्री गव्हर्नमेंट गर्ल्स स्कूलच्या विद्यार्थिनी कचऱ्यापासून खत बनवतात... कचऱ्यापासून त्यांनी सायन्स पार्क तयार केले आहे... आरोग्य वाटिकेतील औषधी वनस्पतींबद्दल त्या जाणून घेतात ... इथे एक चक्रव्यूह देखील आहे, जिथे ध्यान केल्याने शक्ती वाढते. शाळेत शिकण्याची पद्धत आता पूर्णपणे बदलली आहे.

हा बदल शिक्षक रमेश शर्मा यांनी २०१५ मध्ये सुरू केला . ते म्हणतात- "मला प्रवासाची आवड आहे. मी जिथे जातो तिथे काहीतरी नवीन शिकून परत येतो. मी माझ्या शाळेत ते सुरू करण्याचा प्रयत्न करतो. शाळेतील विद्यार्थिनींची संख्या आता २००० वर पोहोचली आहे. इतर शाळेतील मुलेही येथे शिकण्यासाठी येतात." शाळेतील १२ वीत शिकणारी विद्यार्थिनी सांगते - 'आता मी लहान-मोठ्या आजारांवर घरी औषधे घेत नाही, तर या वनस्पतींद्वारे उपचार करते.'

पंजाबमधून गांडुळांपासून कंपोस्ट खत बनवायला शिकलो
शिक्षक रमेश यांनी पंजाबमधील जगतपुरा येथील कचऱ्यात गांडुळे टाकून कंपोस्ट खत तयार करताना पाहिले. यामुळे कंपोस्ट लवकर तयार होते. रमेश यांनी तिथून काही गांडुळे आणि खत आणले आणि शाळेत एक छोटेसे मॉडेल बनवले. या मॉडेलच्या सहाय्याने कमी जागेत दरवर्षी सुमारे ५ क्विंटल खत तयार होते.

चक्रव्यूहची कल्पना साबरमती आश्रमातून आली
शाळेमध्ये चक्रव्यूहासारखा आकार आहे. गुजरातमधील साबरमती आश्रमामध्ये अध्यात्म वाढवण्याचा एक विशेष मार्ग आहे. त्यावरून शाळेत चक्रव्यूह बनवण्याची कल्पना सुचली. आत जाताना मुले वेळ लिहून ठेवतात. पुढच्या वेळी त्यात सुधारणा करण्याचा प्रयत्न करतात . त्यामुळे त्यांची एकाग्रता वाढते.

कचऱ्यापासून बनवले सायन्स पार्क...
शाळेत पडलेल्या कचऱ्यापासून मुलांनी बनवले सायन्स पार्क केले आहे. येथे मुले विज्ञानाच्या संकल्पना सराव करून शिकतात. येथे ते सायकल चालवून वीज कशी निर्माण करायची, वेगवेगळ्या आकाराचे आरसे वापरून आरसे समजून घेणे आणि पाईपला छिद्र करून मातीविना शेती कशी करायची हे शिकतात. कला शिकणाऱ्या मुलांसाठीही हे माध्यम बनले आहे.

दैनिक भास्कर ५.५.२५